Dune

Dünya edebiyatında kendisine bir bilimkurgu klasiği olmanın çok ötesinde yer edinmiş bulunan eser, 'baharat' adı verilen gizemli maddeye ev sahipliği yapmasıyla yıllar süren işgallere ve savaşlara sahne olmuş zorlu bir çöl gezegeni olan Arrakis'i betimlemek adına çok anlamlı bir isme sahip. Dune, İngilizce "kumul" anlamına gelir, ki yüzeyi çöllerle kaplı bu gezegeni dekor edinen romana verilebilecek belki de en iyi isim budur.

Kitapta yalnız olayların geçtiği yıllara tanık olmakla kalmaz; evrende yüzyıllar öncesine dayanan iktidar mücadelelerini, hanedan savaşlarını, ihanetleri, ruhani oluşumların saklı dünyasını ve gizemli kehanetleri de izleriz. Evrenin kaderini tayin etmek ve soylu ailelerde genetik mükemmelliğe ulaşmak adına planlanan hanedan evlilikleri, kehaneti gerçekleştirmek adına sinsice kurgulanan insan kaderini çizme planları arka planda kendilerine yer bulur. Üstün ırkı genetik olarak doğal yollarla yaratma çabasına tanık oluruz.

Arrakis'in tarihi, gezegenin yerli halkı olan Fremenler'in tarihinden ayrı düşünülemez. Varlıkları insanlar için tehlike ile eşanlamlı olan kum solucanları ile baharat arasında da bir nedensellik ilişkisi olduğunu fark etmeye başlarız. Bir zamanlar suyun bol olduğu Arrakis'in zamanla bir kumul gezegenine dönüşmüş olması da yine baharat ile yakından ilişkilidir.

Düşman hanedanlar arasındaki gizli rekabetin kanlı bir mücadeleye dönüşmesi, arka planda baharat ticaretine bağlıdır. Baharat bazılarına güç ve zenginlik sağlarken bazılarına esaret ve ölüm getirmektedir. Bu hanedanlar arasındaki kağ bağı ise iktidar mücadelesinin gölgesinde kalmakta, hattâ gizli tutulmaktadır.

Efsanelerin, kehanetlerin, ihanetlerin, savaşların ve suikastların kendilerine arka planda yer bulduğu eser, ayrıntılara zaman zaman aşırı yer veriyor olmakla beraber destansı anlatımıyla okurunu sürükleyen bir üsluba sahip. Dünya'dakinden farklı olarak kendi tarihine, kurumlarına, dinine ve kültürüne sahip gelecekteki insanlığın kendisini yeniden barışa kavuşturmak adına giriştiği mücadelenin öyküsüdür Dune.