29 Eylül 2019 Pazar

Taras Bulba ve Mirgorod Öyküleri


Rus Edebiyatı'nın güçlü hiciv kalemlerinin en önemlilerinden biri olan Gogol'den aktarılan uzun hikâyelerden oluşan kitapta Taras Bulba, Ukrayna Kazakları'nın destansı kahramanlıklarını dile getiren konusuyla ön plana çıkıyor.

Eserde yer alan diğer üç öykü ise Rus taşra hayatının tekdüze sadeliğinin dekorunda sürüp giden hayatları; günlük yaşantıları içerisindeki toprak sahiplerini; hukuk sisteminin yozlaşmışlığını; insan karakterinin hırs, kıskançlık, anlayışsızlık girdabında yaşadığı kısır döngüyü; din kurumunun ve din adamlarının uğradığı ahlâk erozyonunu kuvvetli betimlemelerin desteklediği ustaca kaleme alınmış bir üslupla okurlara aktarıyor.

Gogol, insan karakterini çözümlemedeki başarısını ve bu başarıyı okurunun hayal dünyasına yansıtmadaki maharetini güçlü gözlemlerine dayandırıyor. Köy hayatının yeknesak günleri boyunca yalnızlığın kucağında geçen ömürlerin gün gelip sona erdiğinde geride başkalarınca hatırlanacak bir iz bırakmamasının dramatik yönünü çok etkili bir dille satırlarına aktarıyor.

Ortodoks kilisesinin içine düştüğü yozlaşmayı, din adamlarının nefislerine yenik düşerek dünyevi zevklere kapılmışlığını, halkın dinî duygularını çıkarları doğrultusunda kullanarak kendilerine fayda sağlıyor oluşunu canlı bir anlatımla eleştiriyor yazar.

Bu eleştiriden o dönemin hukuk sisteminin de nasibini aldığını görürüz kitaptaki son öyküyü okurken. İncir çekirdeğini doldurmayan bir sebepten birbirlerini dava eden iki komşunun inatçılığı ömürlerinin sonuna dek sürecek; bu inadın yanı sıra devam eden mahkeme süreci de yıllar boyunca sonuçlanamayacaktır. İnsanoğlunun sınırlı hayatı ile kıyaslandığında anlamsız gelen düşmanlıkların, kişinin bu dünyada erdemliliği ile bırakabileceği anıları bir çırpıda sileceğinin izlerini buluruz öyküde.

Kitabın adında kendine yer bulan Taras Bulba destansı bir dille kaleme alınmış uzun bir öykü niteliği taşır. Bugünkü Ukrayna topraklarında dağınık düzende yaşayan Ortodoks Kazaklar'ın savaşlar ve yağmalar dışında kalan günlerini bol bol içerek, kavga ederek, kumar oynayarak geçirdikleri aktarılır satırlara. Lehistan üzerine düzenledikleri uzun ve zorlu bir seferin dekorunda Kazaklar'ın nasıl yaman ve acımasız savaşçılar olduğunu gözler önüne serer Gogol. Öykünün baş karakteri Taras Bulba bir Kazak lideridir ve oğulları için büyük hayalleri vardır. Oğullarının gurur duyacağı kahramanlar olarak yetişmesini isteyen Taras Bulba, bu arzusuna hiç hesapta olmayan bir aşk hikâyesi nedeniyle erişemeyecektir.

Hiç yorum yok: