Eski dönemlerde tiyatro oyuncularının, sergiledikleri rolü belirtmek için giydikleri ve Latince'de maske anlamına gelen persona; yani Jung'un adlandırmasıyla kişinin toplumda gerçek niteliğini saklamak için takındığı yapay çehresi kitabın odağında yer alan ana tema.
İyi bir aile babası ve dürüst bir memur olan Klein, zimmetine para geçirdikten sonra sahte bir pasaportla İtalya'ya kaçar. Bu kaçış, yalnızca daha önce bulunduğu fiziksel çevreden bir uzaklaşma olacak; kendisiyle, geçmişiyle ve geleceğiyle olan hesaplaşması ise son bulmayacaktır.
Kitapta, eşini ve çocuklarını öldürdüğü dile getirilse de bunun gerçekten işlenmiş bir cinayet mi; yoksa hayatını üzerine kurmuş olduğu aile yaşantısını onları terk etmek suretiyle sona erdirmesi mi olduğu okura bırakılmış hissine kapılıyor insan. Geçmişte Wagner isminde bir öğretmenin cinnet getirerek ailesini katletmesine göndermede bulunan Hesse, belki bırakışın da cinayet ile eş anlamlı olabileceğini okuruna duyumsatmak istemiş olabilir. Klein; işlediği cinayetten dolayı geçmişte kınadığı Wagner'le kendisini özdeşleştirerek adım attığı yeni yaşamında geçmişine karşı kendisini temize çıkarmaya çalışmak çabasındadır. Yeni Klein için eski Klein'e ait her ne varsa yok olmak zorundadır.
Klein'in iç hesaplaşmaları, geçmişini unutmak isterken geleceğini kurgulayabileceği bir zeminden yoksun olduğunun ayırdına varışı, başlamak istediği yeni bir hayatın asla var olamayacağını sezmesi, sahip olduğuna inandığı değerleri yine kendi elleriyle yıkıyor olması; onu cinnetin veya ölümün sınırlarına her geçen gün biraz daha yaklaştıracaktır. Maskesini yitiren Klein, bu maskenin altında bulmayı ümit ettiği gerçek benliğinin hiç var olmadığının farkına varacaktır. İnsanlığın sahip olduğu kolektif bilincin beraberinde getirdiği ahlâki değerlerden yoksun olduğunu, içine yuvarlandığı boşluğun dipsiz karanlığında hissedecektir.
Kitap, Kafka'nın Dönüşüm romanındaki dile benzer bir üslupla yazılmış. Ayrıca, Hesse'nin, insanın ruhunu yansıtan onlarca ayna olabileceğini satırlarına aktardığı Bozkırkurdu romanının hazırlık safhasıymış izlenimi uyandıran ipuçları barındırıyor. İnsanın birden fazla "ben"den oluştuğunu eserlerinin bir çoğunda dile getiren yazarın bu kitabında ise "persona"sından başka bir kimliği olmadığını anlayan Klein'in hazin sonu kitabın da sonunu oluşturuyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder