Hababam Sınıfı

Münir Özkul, Adile Naşit, Kemal Sunal, Tarık Akan, Şener Şen ve Halit Akçatepe'nin baş karakterlerini canlandırdığı, Ertem Eğilmez'in yönetmenliğini yaptığı Hababam Sınıfı filmlerini çocukluk yıllarımda izlemiş; kitabını ise hiç mi hiç merak etmemiştim. Kitaptan uyarlanan filmlerin çoğunlukla aslına sadık kalınarak beyaz perdeye aktarıldığı yanılgısına düşmüşüm meğer.

6 Edebiyat A, namı diğer Hababam Sınıfı'nın maceralarını konu alan anekdotlardan oluşan roman; yazarın Dolmuş dergisinde yayınlamış olduğu hikâyelerini 1957 yılında bir araya getirmesiyle oluşmuş.

Romanı okuduğumda eserdeki kahramanların filmdekilerle çok da uyuşmadığını görünce önce şaşırdım; sonra da rol alan oyunculara bağlı olarak filmde bazı karakterlerin ön plana çıkarılmış, bazılarının silinmiş, bazılarına ise farklı kimlik kazandırılmış olduğunu anladım.

Bir toplumun sahip olduğu mizah anlayışı, insanlarının zeka seviyesinin bir göstergesi. Anadolu'nun farklı yerlerinden gelen Hababam Sınıfı talebeleri tuvalette sigaralarını, sınavlarda kopyalarını, hafta sonu izinlerinde kıyafetlerini paylaşmaktan öte, ortak bir kaderi paylaşırlar aslında. 1960'lı yıllara hazırlanmakta olan Türkiye'nin henüz "Batı medeniyeti" ile bozulmamış insanlarıdır onlar. Rıfat Ilgaz'ın ince görüşüyle Anadolu insanının zekası, mizah anlayışı, özgüveni, azıcık rahatına düşkünlüğü ve kolayı tercih eden yanı yansıyor satırlara. Buna karşın haksızlığa, yolsuzluğa, hırsızlığa tahammülleri yoktur. Hababam merttir, özünde dürüsttür.

Ezbere dayalı öğretim sisteminin tekdüzeliği; yeniliğe kapalı, kendilerini geliştirmeyen yaşlı öğretmenlerin varlığı ile bütünleştiğinde ortaya çıkan içler acısı tablo, Türkiye'nin her geçen yıl daha da bozulan eğitim ve öğretim sistemini ince bir mizah anlayışıyla gözler önüne seriyor. Köhneleşmiş eğitim sistemine dürüstlükten uzak idarecilerin dahil olmasıyla çileden çıkan Hababam Sınıfı, kendilerine "adam olmayı" öğrettikleri iddiasında olan büyüklerine insanlık dersi verecektir.